Artvin'le İlgili Yapılan Araştırma

Artvin'le İlgili Yapılan Araştırma - 1. Bölüm

21/04/2012 08:23

Artvinli Mülkiye Başmüfettişinden Enerji Ve Maden Araştırması.

Haber: Hayati Akbaş

Artvinli önemli simalardan biri olan, 1877/1878 Osmanlı-Rus Savaşı sonucunda Ardanuç'tan, Mecitözü (Çorum) ilçesine göç etmiş bir ailenin çocuğu olan Mülkiye Başmüfettişi Mahmut Esen, Artvin ili hudutları içerisinde gerçekleştirilmiş madencilik ve enerji çalışmalarına ilişkin önemli bir araştırma çalışması yaptı.

Bu çalışmalarını özetleyerek Artvin basını ile paylaşan Mülkiye Başmüfettişi Mahmut Esen, bu çalışma ile, genç kuşaklara hali hazırdaki kazanımlarımızın hangi güçlüklerle elde edildiğini, bu günlere kolay gelinmediğini aktarmayı, eski kuşaklara da geçmişi hatırlatmayı istedi. Bu çalışma sırasında olabildiğince objektif olmaya, rakamlara bağlı kalmaya ve yorumu okuyuculara bırakmaya özen gösterdi. Bu raporda ifade edilmiş gelişmelerin sadece Artvin ili ile sınırlı olmadığı, Artvin ilindeki tespitlerin Doğu Anadolu başta olmak üzere tüm ülkemizi de ilgilendirdiğini, Artvin ili örneğinden hareketle makro düzeyde bir sektördeki genel gidişat hakkında da sağlıklı bir fikir edinilebileceğini de düşündüğünü ifade etti. Sözü edilen bu çalışmamın bazı bölümlerini, uygun görüldüğünde yayımlanmak üzere, Artvin'de yayım yapan günlük gazetelere gönderdiğini ifade etti. Kamuoyunda ilgi çekmesi halinde bu çalışmamı, -geliri Ankara Artvin evi'ne bırakılmak üzere- kitap haline getirmeyi de düşünüyor. Mahmut Esen, "Bu çalışmamı, Türkiye'nin dört bir yanında her türlü yoksunluğa ve güç koşullara karşın özveriyle yılmadan görev yaparak vefat etmiş/ emekli olmuş ve halen görev yapan ve ülkemizde öğretmenliğin sembolü (markası) olarak kabul edilen tüm "Artvinli öğretmenlerin şahsında değerli Hocam Yılmaz Bahçe'ye ( Yusufgil) armağan ediyorum. "şeklinde konuştu.

İşte bu önemli çalışmanın özetleri;

I- ENERJİ

1- 1967 yılı itibariyle Artvin ili ulusal elektrik sistemine bağlı değildir. İlin enerji ihtiyacı; Murgul Bakır İşletmesi, Artvin, Ardanuç, Arhavi, Borçka, Hopa, Şavşat belediyeleri; Hopa Liman İşletmesi, Yusufeli Sağlık Merkezi ile Arhavi, Hopa Çay fabrikası/atölyelerine ait hidro ve dizel elektrojen gruplarından veya buhar türbini enerji kaynaklarından sağlanmaktadır. Enerji kaynaklarının toplam kapasiteleri 7167 Kwh'dir. Bu yıllardaki en büyük enerji kaynağı, yapımına 1945 yılında başlanılmış, 1951 yılında hizmete alınmış olan 5 MW gücünde ve yıllık üretim kapasitesi 12000 Mwh (12. 000. 000 Kwh) olan Kabaca Deresi üzerindeki Murgul Barajı ve HES tesisidir.

1967 yılında fiilen üretilebilmiş olan 25. 995. 239 (Kwh) elektrik enerjisinin; 1. 745. 103 Kwh' ti (%6, 7) konutlarda, 199. 630'u (% 0, 7) küçük sanayide, 23. 570. 500'ü (%90, 6) büyük sanayide kullanılmıştır. 580. 006 kw/h (%2, 2) enerji de şebekede kaybedilmiştir.

1967 yılında Artvin ilinde kişi başına düşen yıllık elektrik tüketimi 121 Kw/h dir. Kişi başına sanayi elektrik tüketimi ise 113 Kwh seviyesindedir. (1)

İlin enerji ihtiyacının bir bölümünü karşılayacağı planmış İkizdere ve Tortum hidroelektrik santralleri ve Hopa Termik Santralinin bu dönemde yapımları devam etmektedir. Belirtilen santraller 1973 yılında işletmeye alınabilmiştir. (2)

2- 1967 yılında Artvin il ve ilçe merkezlerinde ve Göktaş beldesinde elektrik bulunmaktadır. Kılıçkaya beldesinde elektrik yoktur. Elektriğini, Murgul Bakır İşletmesinden alan Göktaş Beldesi dışındaki belediyelerdeki - o yıllarda belediyeler tarafından üstlenilmiş olan- elektrik hizmetleri yetersizdir. Enerji üretimlerindeki yetersizlikler, hizmetin pahalılığı, belde sakinlerinin ekonomik durumları v. b. nedenlerle beldelerde ikamet edenlerin önemli bir bölümü dahi sunulmakta olan elektrik hizmetlerinden yararlanamamaktadır. Toplam elektrik abonesi sayısı (Murgul beldesindekiler hariç) 4348'dir. Beldelerdeki elektrik abone sayıları, mevcut hane sayılarının dahi altında kalmaktadır. Hane sayısının elektrik abonesi sayısına oranları (% olarak) Yusufeli'nde 33, Arhavi'de 51, Artvin'de 56, Ardanuç'ta 60, Hopa'da 62, Şavşat'ta 98 civarındadır. (3)

Köy elektrifikasyon çalışmalarına o yıllarda yeni başlanılmıştır. Gürcistan sınırında yer alan ve günümüzde önemli bir hudut kapısının bulunduğu Sarp köyündeki elektrifikasyon çalışmaları dahi o yıllarda henüz proje aşamasındadır. Artvin'de 1967 yılında elektriğe kavuşmuş köy sayısı [Artvin (1), Arhavi (3), Borçka (5), Şavşat (1) ve Yusufeli (1) olmak üzere] sadece 11' dir. Elektriğe kavuşan köylerin oranı (% 3, 7) civarındadır.

1967 yılında enerji (elektrik) sektöründe yapılacak yatırımları için 3. 605. 000 TL ödenek ayrılmış, yıl içerisinde gerçekleşme % 70 civarında olmuştur. (4)

Köy İşleri Bakanlığınca 19621967 yılları arasında yapılmış olan Köy Envanter Etüdlerinde, Artvin ilindeki elektriksiz köylerde o yıllarda aydınlatma aracı olarak odun; gaz lambası, gemici feneri, lüks lambası ve az da olsa yer yer (34 köyde) mum, çıra, kandil gibi gereçlerinin kullanıldığı belirtilmiştir. Sözü edilen Etüde göre, Türkiye'nin doğusunda yer almış 28 ildeki elektrikli köy sayısı toplamı 52 olup, Artvin ili araştırmanın yapıldığı dönemde 7 olan elektrikli köy sayısı ile Hatay ilinden sonra Gaziantep ile birlikte, elektrikli köy sayısı itibariyle ikinci sırada yer almaktadır. (5)

32000 yıllar itibariyle, Artvin ilindeki tüm yerleşim yerleri elektriğe kavuşturulmuştur.

1999 yılında yapımına başlanılan 115 MW (megawat =milyon Kwh) güç kapasiteli Muratlı Barajı ve HES'nin 02. 06. 2005 tarihinde işletmeye alınması ile birlikte, 2005 yılı itibariyle Artvin ilinde, 120 hidrolik ve 50 termal olmak üzere toplam 170 MW kapasiteli kurulu güce ( özel sektöre ait işyeri hariç) ulaşılmıştır. 01. 09. 1999 tarihinde temeli atılan ve 08. 04. 2007 tarihinde açılışı yapılan Borçka Barajı ve HES ile de, 2007 yılında Artvin'deki hidroelektrik güç kapasitesi 300 MW daha artarak 470 MW'a yükselmiştir. Çoruh Nehri üzerinde 1998 yılında yapımına başlanılan ve 2012 yılı sonunda bitirilmesi planlanmış olan Deriner Barajı ve HES tesisinin de kurulu gücü 670 MW olup, yılda 2118 GWh (gigawath= milyarKwh) elektrik üretme kapasitesindedir. Deriner Barajı HES tesislerinin işletmeye alınması ile Türkiye'nin 2005 yılı itibariyle ürettiği enerjinin %1, 3 oranında enerji elde edilecek, ülkemizin hidroelektrik kurulu gücü de % 5, 3 oranında artacaktır. Çoruh Nehri projeleri arasında yer alan kesin projesi hazır, kurulu gücü 570 MW ve yıllık üretim kapasitesi 1705 GWh olan Yusufeli Baraj inşaatına, Yusufeli ilçe merkezinin naklinden de kaynaklanan sorunlar nedeni ile henüz başlanılmamıştır. (6)

2000 yılında Artvin'de kişi başına yıllık elektrik tüketimi 997, kişi başına sanayi elektrik tüketimi 530 Kwh' te ulaşmıştır. Bu miktarlar 2000 yılı Türkiye ortalamaları olan kişi başına yıllık elektrik tüketimi 1433Kwh ve kişi başına sanayi elektrik tüketim değeri olan 717 Kwh altında kalmaktadır. (7) 2000'li yıllara kadar göreceli olarak artan kişi başına tüketilen elektrik miktarları, il nüfusundaki azalmaya rağmen 2005 yılında, kişi başına elektrik tüketimi 919 (Kwh), kişi başına sanayi elektrik tüketimi de 314 (Kwh ) olarak gerilemiştir. Aynı yıl kişi başına konutlarda tüketilen elektrik miktarı ise 368 (Kwh) tir.

2005 yılında Artvin'de tüketilen 158245 (MWh) toplam elektriğin; 633372'si (%40) meskenlerde, 54166 sı (%34, 2) sanayi işletmelerinde, 21670' i (%13, 7) ticarethanelerde, 10475'i (%6, 6) resmi dairelerde, 8327'si (5, 2) sokak aydınlatmada kullanılmıştır.

Tarımsal sulamada kullanılan elektrik miktarı sadece 52 MWh' tir. (8)

2006 yılı sonu itibariyle Artvin ilindeki elektrik abone sayısı 91223'e ulaşmıştır. Şebekede kaybedilen/kaçak elektriğin, satın alınan enerjiye oranı %12, 48'dir. ( 28. 716 Mw/h)(9)

Artvin ilinde 2007 yılında enerji sektörü yatırımları için 474. 567. 000 TL. ödenek ayrılmıştır. Deriner Barajı ve HES başta olmak üzere Çoruh Nehri üzerinde yapımı devam eden barajlar için ayrılmış olan bu tutar, Türkiye'de aynı yıl yapılacak enerji yatırımlarına ayrılmış toplam tutarının %18, 6 sına karşılık gelmektedir. (10)

Baraj yapımları için ayrılan ödeneklerin yüksekliği nedeniyle Artvin ili, kişi başına kamu yatırım miktarları büyüklüğü yönünden, 2002 yılından itibaren 81 il içerisinde ilk sırada yer almaktadır. (11)

(1)Artvin 1967 İl Yıllığı, Ankara, Güneş Matbaası, 196 7, Güneş Matbaacılık TAŞ, s. 274.

(2)Artvin 1973 İl Yıllığı, Ankara, Mars Matbaası, 1973, Mars Tic. ve San. AŞ, s. 234.

(3)Artvin 1967 İl Yıllığı, s. 354372.

(4)DPT tarafından uygulanmakta olan Kamu Sabit Sermaye Yatırım ve Dış Para Deflatörlerine (2008=1) göre: 1967 yılı enerji sektörü deflatörü göstergesi 0, 0000015 olup, 1967 yılı yatırım tutarlarının deflatör rakamına bölünmesi halinde 2008 yılı rakamları üzerinden karşılıklarına ulaşılması, bir fikir edinilmesi olanaklıdır.

(5)Doğu ve Güney Doğu- Anadolu'nun Genel Durumu, Cilt I, Ankara, İçişleri Bakanlığı, 1972, s. 403.

(6)DSİ Gn. Md. ve 26. Bölge Md. lüğüne ait web sahifeleri; DSİ Gn. Md. 2006 Yılı Faaliyet Raporu,

(7)İl Göstergeleri 19802003 (CD), 2902, Ankara, 2003, T. C. Başbakanlık DİE.

(8)Bölgesel İstatistikler, TÜİK web sahifesi.

(9) Artvin Valiliğinin 15. 02. 2008 gün ve İPM. 710 sayılı yazısı ekindeki Çoruh Edaş İl Md. yazısı.

(10) 2007 Yılı Kamu Yatırımlarının İllerle Göre Dağılımı, DPT Web Sayfası.

(11) İl Göstergeleri 19802003 (CD), 2902, Ankara, 2003, T. C. Başbakanlık DİE.

*****************************************************************************************

II-MADENCİLİK:

1-Artvin ilinde maden arama ve üretim faaliyetlerine ilk kez, XX. yy. başlarında, yabancı şirketlerce başlanılmıştır. Murgul'da bulunan bakır madeni 19071914 yılları arasında (1. Dünya Savaşına kadar) Caucasus Copper Campany tarafından işletilmiş ve 16. 000 ton bakır üretilmiştir. Lozan Antlaşmasından sonra maden bölgesi Etibank'a geçmiştir. Etibank tarafından bölgede ilk çalışmalar 1936 yılında yapılmış, 1951 yılında Murgul Bakır İşletmesi kurularak maden üretimine başlanılmıştır.

Artvin merkeze bağlı Bakırköy de de, 1. Dünya Savaşı öncesinde, Almanlar tarafından maden arama faaliyetine başlanılmış; 1936 yılına kadar bu sahada Siemens Şirketince yer yer bakır üretimi yapılmıştır. 1936 yılında işletmeci şirketin tesislerini de bırakarak üretim faaliyetinden çekilmesi üzerine 19371941 yılları arasında belirtilen sahada Etibank tarafından bakır üretimi yapılmıştır. (1)

2-Jeolojik yapısı itibariyle maden yataklarının oluşumuna uygun bir bölge olan Artvin'de, 1967 yılı itibariyle bakır başta olmak üzere, pirit; çinko, kurşun, demir, manganez, maden kömürü gibi madenler için 44 maden arama ve işletme ruhsatı verilmiştir. Ruhsat spekülasyonunu önleyici, aramaları ve üretimi denetleyici bir sistemin ülkemizde uygulamaya konulamamasının nedeni Artvin ilinde yer alan maden kaynaklarının gerçek potansiyeli saptanamamıştır.

Ruhsata bağlanmış olan alanların (9)'u Artvin merkez ilçe, (14) Ardanuç, (6)'sı Borçka, (5)'i Şavşat ve (10)'u Yusufeli ilçelerine bağlı köylerde bulunmaktadır. 1968 1972 yıllarını kapsayan dönem içerisinde; (542) arama ruhsatı başvurusu olmuş, 244 adet arama ruhsatı verilmiştir. (36) işletme ruhsat talebi olmuş, (2) adet işletme ruhsatı verilebilmiştir.

3- Artvin ilinde (4) yerde kaplıca suyu, (11) yerde maden suyu kaynağı tespit edilmiştir. 1967 yılında olanakların kısıtlılığı nedeni ile tespit edilmiş olan kaplıca ve maden sularının analizleri dahi yapılamamıştır. (2)

4-Artvin ilinde, 1968 yılı başlarında maden işletme tesisleri olarak, kamu sektörüne ait Murgul Bakır İşletmeleri ve buna bağlı Sülfirik Asit Fabrikası ile özel sektöre ait (%49 hissesi Etibank'ın) Karadeniz Bakır İşletmesine bağlı Çakmakkaya tesisleri bulunmaktadır.

1951 yılında kurulmuş olan Etibank'a ait Murgul Bakır İşletmesinde 1967 yılında, 118 teknik personel, 2090 işçi istihdam edilmiş; 9. 640 ton mamul bakır, 23. 052 ton Sülfirik asit üretilmiş; bakır ve asit üretiminden 140. 351. 000 TL gayri safi gelir, 66. 692. 000 TL safi gelir elde edilmiştir. Fabrikada çalışanlara ödenen işçilik ücretleri toplamı 21. 268. 066 TL. 'sıdır. Bakır işletme tesisleri civarında bulunan 10 köydeki 1. 100 hanede oturan halka, gaz (duman) tazminatı olarak yaklaşık 2 milyon TL. Ödemede bulunulmuştur. Murgul o tarihlerde, sanayideki canlılığı yüzünden "Küçük Almanya" olarak anılmaktadır. (3)

1968 yılında kamu sektörü tarafından 9620 ton blister bakır (% 98 ham bakır), özel sektör tarafından 280 ton bakır tüvönan (ayrıştırılmamış) üretilmiştir.

1972 yılında ise, kamu tarafından 8171 ton bristel bakır, 9426 ton pirit konsantre; özel sektör tarafından da, 169080 ton bakır (tüvönan), 130 ton bakır, kurşun, çinko, mahlût (ayrışmamış) maden üretilmiştir. (4)

5- 1967 yılında genel bütçeden madencilik sektörüne yatırımlar için 21. 181. 000 TL. ödenek ayrılmıştır. Yıl içerisinde ödenekler üzerinden yatırımlardaki gerçekleşme oranı % 61 olmuştur. (5), (6)

1968 yılından itibaren özel sektör kuruluşları da madencilik sektörüne yatırım yapmaya başlamıştır. Karadeniz Bakır İşletmelerince; Murgul Damar ve Çakmakkaya Bakır Madeni tesisleri, yarı mamul hale getirilen bakırın Hopa'ya 65 km. lik boru hattı ile nakli ve Hopa'da kurulu tesisleri için toplam 784 milyon TL tutarında yatırım yapılmıştır. BAMAŞ A. Ş tarafından Şavşat'taki Çayağzı flatasyon tesisi için 6, 5 milyon TL yatırım yapılmıştır. Belirtilen tesisler 1973 yılında işletmeye geçmiştir. (7)

5-Artvin ilinde madencilik ve taşocakçılığı sektöründe çalışanların yıllık ortalamasının Türkiye içindeki payı 1995 yılında % 1. 41, 2000 yılında % 1. 20 civarındadır. Bu sektörde çalışanların katma değerlerinin Türkiye içindeki payı da 1995 yılında %1. 25, 2000 yılında % 1. 17 oranındadır. (8)

2001 yılı itibariyle, Artvin'de faaliyet gösteren (gizlilik ilkesi gereği verilemeyen özel sektöre ait olanlar hariç) işyeri sayısı 3, işyerlerinde çalışanların sayısı 804 olup, ücretle çalışanlara yılda yaptıkları 6117301 saat çalışmaları karşılığı yapılan ödemeler toplamı 7745482 TL. sıdır. Bu sektörde çalışanların katma değerlerinin Türkiye içindeki payı 1, 09 oranındadır. (9)

Artvin ekonomisinde önemli bir paya sahip madencilik sektöründe yıllar itibariyle sürekli bir gerileme gözlenmektedir.

6-Karadeniz Bakır İşletmeleri Şirketinin 1983 yılında Etibank'a bağlı kuruluşu haline getirilmesi üzerine aynı yıl, Murgul'daki madencilik faaliyetleri, Etibank tarafından işletilen bakır işletme tesisleri ve maden işletme hakları, Karadeniz Bakır İşletmesi A. Ş. devredilmiştir. KBİ AŞ. , Yüksek Planlama Kurulu'nun 25. 11. 1993 gün ve 93/35 sayılı kararı ile özelleştirilmek üzere Özelleştirme İdaresi Başkanlığı'na devredilmiştir. ÖYK'nun 09. 02. 2006 tarih ve 2006/06 sayılı kararı ile, KBİ A. Ş. 'nin tümü ile özelleştirilmesine karar verilmiştir. Murgul İşletmesi'nin 1. 499. 706 m2 arazisi ve Hopa tesislerinin tamamı, Murgul' daki Hidro Elektrik Santralinin (HES) 36 yıllık işletme hakkı ve Şirketin uhdesinde bulunan 6 adet maden sahalarının işletme haklarının satışı 14. 04. 2006 tarihinde ilana çıkarılmış, daha önce KBİ A. Ş. ait olan Eti Bakır A. Ş. nin (Kastamonu- Küre) hisselerini ve KBİ A. Ş. ait Samsun'daki İzabe ve Asit Fabrikasını devir almış olan Cengiz Grubu bünyesindeki Eti-Bakır A. Ş. ye satışı yapılmıştır. Eti Bakır A. Ş. ile İdare arasında 06. 07. 2006 tarihinde satış sözleşmesi, 25. 09. 2006 tarihinde ise işletme hakkı devir sözleşmesi imzalanmıştır. Böylece; KBİ A. Ş. nin artık madencilikle herhangi bir ilişkisi kalmamıştır. (10)

2007 yılı itibari ile Damar işletme tesislerinde Cengiz Gruba bağlı ETİ BAKIR A. Ş. faaliyet göstermektedir. Faaliyet konuları içinde Bakır cevheri üretimi, cevher zenginleştirme blister bakır üretimi vardır. Ayrıca yan ürün olarak pirit konsantresi ve asit üretimi yapılmaktadır. İşletmede halen yaklaşık 450 işçi istihdam edilmektedir. (11)

7- Maden Teknik Arama Genel Md. (MTA) ve özel kuruluşların bu güne kadar Artvin ilinde yapmış oldukları jeoloji ve madencilik çalışmaları sunucunda kayda değer 44 adet bakır- kurşun-çinko, 1 adet demir, 17 adet manganez, 5 adet bakır-molibden ve 5 adet altın yatak ve zuhuru olmak üzere 72 adet metalik yatak ve zuhuru belirlenmiştir. Murgul bakır yatakları Eti Bakır A. Ş. tarafından işletilmektedir. Artvin-Cerattepe mevkiindeki bakır-altın yatağı Çayeli Bakır İşletmeleri (ÇBK) tarafından işletilmeye hazırlanılmaktadır. Yusufeli-Taşbaşı kurşun yatağı ise özel bir şirket tarafından zaman zaman işletilmektedir.

Artvin ili endüstriyel hammadde açısından önemli bir potansiyele sahip değildir. Sadece çimento ve kireç hammaddesi olarak kireçtaşı ile granit- mermer ve zuhurları önemli rezervler oluşturmaktadır. MTA'nın yaptığı çalışmalar sonucunda toplam 9 adet yatak ve zuhur tespit edilmiştir. Bu yatak ve zuhurlardan seramik sanayi hammaddelerinden olan 2 adet feldspat ve kil yatağı Artvin çevresinde, kireçtaşı yatakları Hopa-Cankurtaran ve Ardanuç çevresinde, mermer ve granit- mermer yatakları Şavşat-Karçaldere ve Yusufeli- Sarıgöl yöresinde bulunmaktadır. Kimya sanayi hammaddelerinden grafit ise, Artvin Narlık yöresinde bulunmaktadır.

Jeolojik yapısı nedeniyle enerji hammaddeleri yönünden uygun ortam olmayan Artvin İlinde sadece Yusufeli ve Ardanuç'ta ekonomik yönden önem taşımayan kömür zuhurları saptanmıştır.

Artvin ilinde (2) sıcak su ve ( 9 ) adette maden suyu kaynağı mevcut olup, işletilen kaynak yoktur. MTA Gn. Md. lüğünce Borçka (Balcı) ve Şavşat (Çoraklı) jeotermal alanlarında çalışma yapılmış, rapora bağlanmıştır. 2000'li yılların başında hazırlanmış bu rapora göre, Balcıda bulunan iki kaynağın sıcaklığı 3132, Çoraklı'daki kaynağın sıcaklığı ise 36 0 olarak ölçülmüştür. Balcıdaki ölçümü yapılabilmiş bir kaynağın debisi 1 lt/sn dir.

Artvin ilinde hali hazırda 11 adet kum- çakıl Ocağı, 3 adette taş ocağı bulunmaktadır.

2003 yılı sonu itibariyle, Artvin ilinde 52 adet arama, 5 adet ön işletme, 14 adette işletme olmak üzere toplam 71 adet maden ve mermer ruhsatı, 206159 ha alanı kapsayacak şekilde verilmiştir. Artvin ilinde verilmiş ruhsat sayısı Doğu Karadeniz bölgesindeki verilmiş ruhsatların %18'i, ruhsata konu alanların ise %28'ine karşılık gelmektedir.

2004 yılı itibariyle Artvin ilinde faaliyet gösteren maden işletmelerine ilişkin bilgiler aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. (12)

Artvin Bakır İşletmesi AŞ (Artvin Merkez): Bakır, Altın, Gümüş

Karadeniz Bakır İşletmeleri AŞ (Murgul): Bakır, Pirit

Fetih Madencilik İnşaat Sanayi Ltd. Şti. (Yusufeli): Kömür

Ber-Oner Maden ve Sanayi Tic. AŞ (Artvin - Merkez): Bakır, Çinko, Kadminyum

Bamaş Büyük Anadolu Madencilik AŞ (Şavşat): Bakır, Çinko, Kurşun

Ahmet Cihan (Yusufeli): Kömür

2006 yılı sonu itibariyle Artvin ilinde, halen geçerliliği olan 151 adet arama, 10 adette ön işletme/işletme olmak üzere toplam 161 adet verilmiş maden sahası ruhsatı vardır. (13)

Artvin ilinde madencilik sektöründe 2006 yılında kamu yatırımı yapılmamış; 2007 yılında ise maden arama ve etüd çalışmaları için MTA Gn. Md. bütçesine 245. 000TL. sı ödenek konulmuştur. (14)

(1) [Kraeff Alexander] " Hopa ve Murgul Bölgesi Jeolojisi ve Maden Yatakları" , MTA Web Sayfası.

(2) Artvin 1967 İl Yıllığı, Ankara, Güneş Matbaası, 1967, Güneş Matbaacılık TAŞ, s. 315322.

(3) Artvin 1967 İl Yıllığı, s. 264266.

(4)Artvin 1973 İl Yıllığı, Ankara, Mars Matbaası, 1973, Mars Tic. ve San. AŞ, s. 205206.

(5)Artvin 1967 İl Yıllığı, s. 324

(6)DPT'de uygulamakta olan Kamu Sabit Sermaye Yatırım ve Dış Para Deflatörüne (2008=1) göre de, 1967 yılı madencilik sektörü deflatörü göstergesi 0, 0000010 olup, 1967 yılı yatırım tutarlarının deflatör rakamına bölünmesi halinde 2008 yılı rakamları üzerinden karşılıklarına ulaşılabilir.

(7)Artvin 1973 İl Yıllığı, s. 212.

(8) İl Göstergeleri 19802003 (CD), 2902, Ankara, 2003, T. C. Başbakanlık DİE.

(9)Bölgesel İstatistikler, TÜİK Web Sahifesi.

(10) KBİ A. Ş. Web Sayfası.

(11)Murgullu. Com Web sayfası.

(12)Atakan Öztürk, ve ark. , Artvin İl Gelişme Planı Sanayi Sektörü Raporu ( Taslak), Artvin, 2005.

(13) Artvin Valiliğinin 15. 02. 2008 gün ve İPM. 710 sayılı yazısı ekindeki İ. Ö. İ. yazısı.

(14) 2007 Yılı Kamu Yatırımlarının İllerle Göre Dağılımı, DPT Web Sayfası.

Yazarın notudur:

"Sayın Hayati Akbaş

11877/1878 Osmanlı-Rus Savaşı sonucunda Ardanuç'tan, Mecitözü (Çorum) ilçesine göç etmiş bir ailenin çocuğu olarak 1950 yılında doğdum. 1971 yılında A. Ü. S. B. F. sini bitirdim. İvrindi, Pütürge, Tatvan ve Dinar ilçelerinde kaymakamlık; Hakkâri Vali Yardımcılığı görevlerinde bulundum. Halen Mülkiye Başmüfettişi olarak görev yapıyorum.

2005 yılında Artvin ilinde Valilik ve İl Özel İdaresi teftişlerinde bulundum.

2-Artvin ilinin, 40 yıl önceki ve sonraki durumunu, hangi noktadan hangi noktaya geldiğini; yaşanılan süreçteki gelişmeleri, kazanılan başarıları/ kaydedilmiş başarısızlıkları, gelinen son aşamayı göstermeyi amaçlayan bir çalışma yapıyorum.

Bu çalışma ile genç kuşaklara hali hazırdaki kazanımlarımızın hangi güçlüklerle elde edildiğini, bu günlere kolay gelinmediğini aktarmayı, eski kuşaklara da geçmişi hatırlatmayı istedim.

Bu çalışma sırasında olabildiğince objektif olmaya, rakamlara bağlı kalmaya ve yorumu okuyuculara bırakmaya özen gösterdim.

Bu raporda ifade edilmiş gelişmelerin sadece Artvin ili ile sınırlı olmadığı, Artvin ilindeki tespitlerin Doğu Anadolu başta olmak üzere tüm ülkemizi de ilgilendirdiğini, Artvin ili örneğinden hareketle makro düzeyde bir sektördeki genel gidişat hakkında da sağlıklı bir fikir edinilebileceğini de düşünüyorum.

Sözü edilen bu çalışmamın bazı bölümlerini, uygun görüldüğünde yayımlanmak üzere, Artvin'de yayım yapan günlük gazetelerin yanı sıra size de ekte gönderiyorum.

Kamuoyunda ilgi çekmesi halinde bu çalışmamı, -geliri Ankara Artvin evi'ne bırakılmak üzere- kitap haline getirmeyi de düşünüyorum.

3-Bu çalışmamı, Türkiye'nin dört bir yanında her türlü yoksunluğa ve güç koşullara karşın özveriyle yılmadan görev yaparak vefat etmiş/ emekli olmuş ve halen görev yapan ve ülkemizde öğretmenliğin sembolü (markası) olarak kabul edilen tüm "Artvinli öğretmenlerin şahsında değerli Hocam Yılmaz Bahçe'ye ( Yusufgil) armağan ediyorum. Bu nedenle yayımlanması halinde yazının başlangıç yerinde bu hususun belirtilmesini rica ediyorum.

Şahsınızı, basın aracılığıyla "göğe uzanan kutsal toprakların" güzel insanlarını, en sıcak ve içten duygularımla selamlar, saygılarımı sunarım. Mahmut ESEN"

Hazırlayan: Mahmut Esen

Mülkiye Başmüfettişi

comments powered by Disqus

Hopam.com'un notu: Okuduğunuz haber sitemize 21.04.2012 tarihinde Hayati Akbaş tarafından girilmiştir. Her ne kadar yayın ilkelerimiz doğrultusunda belli bir süzgeçten geçirmiş olsak da haberin yazım kurallarına ve etik teamüllere uygunluğu, içeriğinin doğruluğu ve tarafsızlığı Hopam.com tarafından garanti edilmemektedir. Bununla birlikte, haber metni veya ilgili diğer materyalleri kısmen ya da tamamen kopyalanması, yayımlanması, uyarlanması, çevirisinin yapılması, değiştirilmesi ve başka yayın organlarında paylaşılması söz konusu muhabirin iznine tabidir.