Und Türki Cumhuriyetleri Masaya Yatırdı

07/09/2007 16:19

Und Yönetim Kurulu Üyeleri, Dernek Merkezinde Gerçekleşen Haftalık Olağan Toplantısında, Türk Nakliyecisinin; Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan Ve Türkmenistan'a Yaptığı Taşımalarda Yaşadığı Sorunları Ele Aldı.

Haber: Hayati Akbaş

UND Başkanı Tamer Dinçşahin'in başkanlığında gerçekleşen toplantıda; Denize çıkışı olmayan ülkeler grubunda yer alan Türk Cumhuriyetleri, toplantının gündem maddesini oluşturdu.

Türkiye ve Rusya Federasyonu. 'nun Orta Asya Avrupa bağlantısında köprü konumunda olan iki ülke olduğuna işaret edilen toplantıda, Kazak nakliyecilerin, Rusya üzerinden Almanya'ya yılda 40 bin sefer gerçekleştirildiği açıklandı.

Sorunların çoğu, bu ülkelerin uluslararası taşıma filosunun zayıf olması ve bu ülkelerde ihraç yükünün bulunmamasından dolayı, Türkiye'ye yönelik taşıma gerçekleştirememesinden kaynaklanıldığı açıklanan toplantıda; Türk Cumhuriyetleri'nde yaşanan ortak sorunlar, vizelerin uzun sürede alınması ve maliyetli olması, geçiş ücret ve tarifelerin yüksekliği, gümrük altyapı eksikliği ve geçiş belgelerinin yetersizliği gibi konular görüşüldü.

UND Yönetim Kurulu Üyeleri'nin katılımı ile gerçekleştirilen toplantıda görüşülen konular ve ana başlıkları ise özetle şöyle:

AZERBAYCAN

Geçiş Belgesi. Azeri tarafıyla yapılan son KUKK toplantısında 3 bin adetlik kotanın 4 bin adede çıkarılması talep edilmişti. Yol geçiş belgelerin bittiğinde, Türk araçları Azerbaycan'a ücret mukabilinde (100 USD) giriş yapabilmektedir. İran taşımacıları ise giriş için 150 dolar ödemektedir.

Azerbaycan makamları, 3. ülke taşımalarda 600 dolar ücret tahsil etmektedir. Yapılan KUKK toplantılarında Türk tarafı, 1617 Temmuz 1996 tarihlerinde Ankara'da imzalanan Protokolde de yer aldığı gibi, 100 adet 3. ülke belgesi talep etmektedir. Ancak, Azeri tarafı bugüne kadar bu talebimizi karşılamamıştır.

Devlet Yol Fonu Vergisi

1998 yılında uygulamaya giren Devlet Yol Fonu Kanunu'na göre, bu ülkeye yük taşıyan yabancı ülkelere ait kara nakil vasıtalarının Azerbaycan'da kalış süresine, yükün niteliğine, ağırlığına ve araçların dingil sayısına bağlı olarak belirlenmiş vergilerin ödenmesi yükümlülüğü getirilmiştir. Türkiye açısından geçerli olan bu uygulama, özellikle İran ve Rusya için fiilen geçerli olmamaktadır. 1 haftalık kalış süresi için 80 dolar DYFV alınırken, 2003 yılında karşılığında 80 dolar alınan söz konusu kalış süresi 2 haftaya uzatılmıştır. Bu verginin Türk nakliyecilerinden alınmaması veya sürenin 21 güne çıkarılması nakliyecilerimize önemli fayda sağlayacaktır.

Makbuzlu ve Makbuzsuz Harcamalar

Geçiş belgesi olmadığı dönemde (100 dolar) Azerbaycan'a giriş 494 dolara mal olmaktadır. Bunun 285 doları gayri resmi ödemedir. Parsiyel yük taşındığında ise giriş maliyeti 600 dolara çıkmaktadır. Boş dönüşlerde yine gümrüklerde makbuzsuz olarak 60 dolar ödenmektedir.

Gümrüklerde Yaşanan Uzun Süreli Beklemeler

Kırmızı Köprü Sınır Kapısı'nda işlemleri, brokerler sürücülerin evraklarını almak suretiyle yapmaktadırlar. Yaklaşık 30-60 dakika sonra evraklar sürücüye geri teslim edilmekte ve bu işlemden dolayı brokerler de kendi paylarına düşen ücreti de almaktadır. Sürücüler, işlemlerini kendileri gerçekleştirmek istediklerinde ise bu 1-2 gün sürmektedir.

Diğer Sorunlar

Azerbaycan makamları, tehlikeli madde taşındığı zaman Devlet Yol Fonu Vergisi'nin 4 katı geçiş ücreti (4 x 80 USD= 320 USD) tahsil etmektedir. Ayrıca, ADR sınıfına giren eşyanın listesi mevcut değil, alakasız mallar ADR sınıfına sokulmaktadır.

Nakliyecilerin sorumluluğu kapsamında bulunmayan yük menşei belgesinin ibraz edilmesi istenmekte, yük menşe şahadetnamesi ibraz edilebilirse 10 dolar, ibraz edilemez ise 2040 dolar ücret alınmaktadır.

Vize

8 Eylül 2003 tarihinde Türkiye ile Azerbaycan arasında karşılıklı vize uygulaması hakkında bir anlaşma imzalanmıştır. Yapılan anlaşmaya göre; başvurular incelendikten sonra uygun bulunması halinde en geç iki hafta içinde herhangi bir harç alınmaksızın sürücülerimize 12 ay çok girişli vize verilmesi gerekmektedir. Ancak uygulamada yalnızca seferlik vizeler 1-2 gün içerisinde ücretsiz verilmekle, yıllık vize başvuruları Azerbaycan Temsilciliklerince kabul edilmekle birlikte Bakü'den Azerbaycan İçişleri Bakanlığından sürücü adına davetiye çıkartılması ile birlikte ücretsiz olarak yıllık vize verileceği belirtilmektedir.

Ayrıca, bugüne dek tek girişli vize alımında herhangi sorun yaşanmamış ve bu vizelerin alım süreci son derce basit. Dolayısı, bu tür vizelerin sınır kapısında alınabilmesi, üyelerimize zaman tasarrufu sağlayacaktır.

KAZAKİSTAN

Geçiş Belgesi Sorunu. 2004 yılının başında Kazak Hükümetinin sınırda ücretli belge tahsisini durdurmasıyla beraber üyelerimiz bu ülkeye yönelik taşımalarda sorun yaşamaya başlamıştır. Sonraki 3 yıl içerisinde ilave belgelerle 3 bin adetlik kota üstü taşımalar gerçekleştirilmiştir.

Mart 2007'de Kazak tarafıyla yapılan KUKK toplantısında kota 8 bin adede çıkarılmıştır. Belge tüketimine bakıldığında Kasım ve Aralık ayları için 2 bin adet ilave belge ihtiyacı doğacağı düşünülmektedir.

Güzergâhlar

Kazakistan'a 3 güzergâh üzerinden taşıma yapılabilmektedir: Rusya, Hazar ve İran güzergâhları. Ancak her bir güzergâhta birtakım sorunlar yaşanmaktadır. Rusya yeteri kadar transit geçit izni vermemektedir. Hazar Denizi'nde yeteri sayıda Ro-Ro gemisi mevcut değil. Aktau Limanı sonrasında 150 Km'lik yol bozuk ve ağır araçlar için uygun değil. Kazak tarafı 2 sene içinde yolların onarılacağını ifade etmektedir. İran-Özbekistan-Türkmenistan-Kazakistan güzergâhında bulunan ülkelerde vize ve yüksek geçiş ücreti sorunu mevcut. Ancak, Çin'in TIR sistemine girmesiyle, Kazakistan'ın önemi kat kat artacaktır.

ÖZBEKİSTAN

Geçiş Belgesi Sorunu. Özbekistan ile olan kotamız 400 adettir. Bu sene Özbek tarafının ilave belge talep etmesiyle ilave 400 adet belge teati edilmiştir. Öte yandan, Özbekistan'a yönelik ikili taşımamız 3 bin 200 ve transit taşımamız 4 bin sefer civarındadır. Ayrıca, yük boşalttıktan sonra veya boş giriş yaptıktan sonra yük almak için yeni bir özel izin belgesinin temin edilmesi gerekmektedir. Özbekistan Hükümeti Eylül 2006'da bu belgelerin tahsisini durdurmuştur. Dönüş yükünün alınamaması, taşıma maliyetini artırmaktadır. Son duruma göre, boşaltma yapılan noktada dönüş yükü alınabilmektedir.

Vize temin süreci ve vize süresi

Özbekistan'da çıkarılan 404 sayılı Kararname ile getirilen yeni uygulama ile vize almak isteyen araç şoförlerinin isimlerini, doğum tarihlerini, pasaport numarası ve vizenin hangi Konsolosluk veya Büyükelçilikten alınacağını Özbekistan'daki alıcı firma veya diğer yetkili firmalar kanalıyla Özbekistan Dışişleri Bakanlığı'na bildirmesi ve oradan gelecek vize onayının beklenmesi gerekmektedir. Bu uygulama, vize alımında 5 güne varan beklemelere yol açmaktadır. Dolayısıyla, bu durum sadece Özbekistan taşımalarımızı etkilemekle kalmayıp aynı zamanda diğer Orta Asya Cumhuriyetlerine yapılan taşımalarımızı da olumsuz etkilemektedir.

TÜRKMENİSTAN

Yüksek Geçiş Ücreti Sorunu. Bu ülke ile aramızda kota sistemi tesis edilmemiştir. Dolayısıyla geçişler ücret karşılığı yapılmaktadır. Geçiş belgesi, vize, gümrük, akaryakıt farkı ve sigorta masrafları toplamda 800 doları bulmakta.

Türkmenistan'ın Türk vatandaşlarına yönelik uyguladığı vize ücretleri çok yüksektir. Diğer taraftan, Türkmen şoförleri Türkiye'ye gelişlerinde sınır kapılarımızdan 10 dolar karşılığında 1 ay süreli vize temin edebilmektedirler. Dolayısıyla, mütekabiliyet esasları çerçevesinde bu durumun değerlendirilerek vize ücretlerinin düşürülmesi gerekmektedir.

Vize Süresi

Türkmen makamlarınca, Türkmenistan'ın Türk şoförlerine 1 yıl geçerli müteaddit giriş vizesi verebileceği bildirilmiştir. Ancak, üyelerimiz ile yapılan görüşme neticesinde, hâlihazırda 3 aydan uzun süreli vize temin edilemediği anlaşılmıştır. Türkmenistan'ın Türkiye'de bulunan diplomatik temsilcilikleri ile yapılacak bir görüşme ile uygulamanın bildirildiği gibi yapılmasının sağlanması önem arz etmektedir.

Vize Temin Süresi

Türkmenistan vizesi temininde, Türkmenistan makamları tarafından yapılan güvenlik soruşturması sonucu "vize almaya sakıncalı bir durum yoktur" onayının gelmesi 7-14 gün arasında değişmektedir. Türkmen Dışişleri tarafından bu onayın gelmesi ile birlikte yapılan vize müracaatları; normal vize Müracaatları 10 gün içerisinde, Acil Vize Müracaatları ise Ankara Konsolosluğunda 1 günde, İstanbul Konsolosluğunda ise 3 gün içerisinde neticelendirilmektedir. Üyelerimiz tarafından gelen şikayetler sonucu güvenlik soruşturmasının sonucunun gelmesinin 3 haftayı bulabildiği öğrenilmiş olup, sonuç olarak, bir vizenin temini yaklaşık 3-4 haftayı bulmaktadır.

Güvenlik Soruşturması

Sürücülerin yanlış yola girmesinden dolayı veya daha önce herhangi bir suça karışmış birisi ile isim benzerliğinden dolayı güvenlik soruşturması olumsuz sonuçlanabilmektedir. Sonuç olarak daha önce Türkmenistan'a hiç gitmemiş bir sürücü için bile isim benzerliği sebebi ile yasak uygulanabilmektedir. Bu uygulama ile ilgili olarak isim benzerliğinin sağlıklı tespit edilmesi ve bir yanlışlık sonucu trafik suçu gibi küçük hatalar yapan şoförlere giriş yasağı uygulanmaması konusunda gerekli düzenlemenin yapılması bu ülkeye çalışabilecek sürücü bulabilmek için önem arz etmektedir.

KIRGIZİSTAN VE TACİKİSTAN

Türkiye'den Kırgızistan ve Tacikistan'a fazla taşıma yapılmamaktadır. Bu ülkelerde benzer sorunlar yaşamaktayız. Az sayıda belirlenen geçiş belgesi kotaları tükendikten sonra yüksek ücretle giriş yapılmaktadır. Kırgızistan'da 50 dolar, Tacikistan'da 270 dolar. Kırgız kotası 500 adet iken, nakliyecilerimiz 2006 yılında bin 69 taşıma gerçekleştirdi. Tacik kotası yine 500 adet iken, 2006 yılında 860 taşıma gerçekleştirildi.

ORTAK ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Bu ülkelerdeki yerel nakliyecilerinin taşımalardan pay almalarını sağlamak amacıyla nakliyeciler ve ulusal dernekler arasında daha yakın işbirliği tesis edilmeli.

Bölge ülkelerinde vize prosedürleri uzun süreçlerde gerçekleştirilmektedir. Ortak bir vize politikası oluşturulmalıdır.

Alınan geçiş ücretleri ve vergiler çok yüksektir. Ortak ücret ve tarife politikası uygulamaya konmalıdır.

Gümrük altyapısında teknolojik donanım eksikliği görülmektedir. Rehabilitasyon çalışmalarına hız kazandırılmalıdır.

Geçiş belge sayısı ihtiyacın çok altındadır. UBAK Çok Taraflı Kota Sistemi benzeri bir sistem oluşturulmasında fayda görülmektedir.

Ülkelerarası işbirlikleri yeterli düzeyde değildir. Ortak şirket kurulmasına yönelik imkan ve destekler oluşturulmalıdır.

Bölge ülkelerinde genel hükümet sistemi Avrupa'dan farklı olarak kişilerin hakimiyetine dayalı olarak işlemektedir. Devletin kalıcılığı prensibi görülmemektedir. Bu anlamda, Hükümette görev yapan üst düzey bürokratlarla kurulacak iyi ilişkiler, işbirlikleri mevcut sorunların aşılmasına önemli katkı sağlayacaktır.

BDT Ülkeleri arasında kurulan Ortak Tartı Sistemine Türkiye'nin de dahil olması yönünde kamu nezdinde girişimlerde bulunulması gereklilik arz etmektedir.

Stratejik Hedefler Çalıştayı'nda belirlenmiş olan UND Ziyaretlerinin bir an önce hayata geçirilmesi gerekmektedir.

comments powered by Disqus

Hopam.com'un notu: Okuduğunuz haber sitemize 07.09.2007 tarihinde Hayati Akbaş tarafından girilmiştir. Her ne kadar yayın ilkelerimiz doğrultusunda belli bir süzgeçten geçirmiş olsak da haberin yazım kurallarına ve etik teamüllere uygunluğu, içeriğinin doğruluğu ve tarafsızlığı Hopam.com tarafından garanti edilmemektedir. Bununla birlikte, haber metni veya ilgili diğer materyalleri kısmen ya da tamamen kopyalanması, yayımlanması, uyarlanması, çevirisinin yapılması, değiştirilmesi ve başka yayın organlarında paylaşılması söz konusu muhabirin iznine tabidir.