Artvin'in Düşman İşgalinden Kurtuluşunun 100. Yılı

08/03/2021 04:17

Artvin'in Düşman İşgalinden Kurtuluşunun 100. Yıl Dönümü Törenle Kutlandı.

Haber: Hayati Akbaş

Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) tedbirleri kapsamında uygulanan sokağa çıkma kısıtlaması nedeniyle az sayıda katılımcı ile gerçekleştirilen kutlamalar Halitpaşa Meydanı'ndan etkinliklerin yapılacağı Milli İrade Meydanı’na kadar gerçekleştirilen kortej yürüyüşü ile başladı.

Artvin Valiliği ve Artvin Belediyesince Milli İrade Meydanında düzenlenen törende Vali Yılmaz Doruk, Garnizon Komutanı Piyade Albay Şükrü Şenduran ile Artvin Belediye Başkanı Demirhan Elçin tarafından Atatürk Anıtı’na çelenk sunuldu. Saygı duruşunda bulunulmasının ardından İstiklal Marşı okundu.

Törende, Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan ile CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun gönderdiği kutlama mesajı okundu.

Program Adatepe’de yapılan 7 pare top atışı ile başladı, milis kuvvetleri ve çetelerin mahalle aralarındaki tüfek atışı ile devam etti.

Törende, kentin düşman işgalinden kurtuluşu temsili olarak canlandırıldı.

Canlandırmada kağnı arabalarıyla yolculuk yapan vatandaşların düşman kuvvetlerince esir alınması, akabinde de Türk birliklerinin esirleri ve şehri düşmandan kurtarması sahnelendi.

Törene yöreye özgü halk oyunları kıyafetiyle katılan Artvin Belediye Başkanı Demirhan Elçin, Artvin'in 1877-1878 Osmanlı Rus Savaşı sonrasında yaşadığı 43 yıl süren esaretten kurtulup vatan topraklarına katılmasının 100'üncü yılını kutlamanın mutluluğunu yaşadığını dile getirdi.

Program Valilik, Garnizon Komutanlığı ve Belediye’nin Atatürk Anıtına çelenk sunması ile devam etti. Program Artvin’in 7 Mart 1921’de düşman işgalinden kurtuluşunun temsili gösterisinin gerçekleştirilmesinin ardından Artvin Valisi Yılmaz Doruk’a Türk Bayrağı, İl Garnizon Komutanı Piyade Albay Şükrü Şenduran’a kurtarılmış vatan toprağı, Belediye Başkanı Demirhan Elçin’e de sembolik kentin anahtarı verilmesiyle devam etti.

Törene yöreye özgü halk oyunları kıyafetiyle katılan, Başkan Elçin Artvin’in düşman işgalinden kurtuluşunun 100. Yılı için yaptığı konuşmada, Deli Halit Paşa’nın Artvin’in kurtuluşunda önemli bir figür olduğunu belirterek, “Deli Halit Paşa Artvin tarihinin efsane paşalarından ve 2’nci Büyük Millet Meclisi’nde Ardahan Milletvekili olarak görev yapan, ‘Sloganı vatan bizimdir, kaçan haindir’ diyerek cephede askeriyle beraber göğüs göğüse çarpışan yürekli Türk Paşasıdır dedi.

Artvin’imiz için canını feda edenlere. .

COVİD-19 salgını nedeni ile yapılan etkinliğe halkın katılmadığını belirten Elçin, “Yeşil Artvin’imizin 1 asırlık düşman işgalinden kurtuluş gününde hemşerilerimizle birlikte olamadığımın üzüntüsü içerisindeyim. Bu illetten de birlikteysek eğer, gücümüz her şeye yeter şiarıyla mutlaka kurtulacağız. Bu cennet vatanımızı bizlere miras olarak bırakan, başta Ulusal Önderimiz Mustafa Kemal Atatürk, Artvin’i il yapan Mustafa Kemal Atatürk’ün en yakın silah ve siyasi arkadaşı Dönemin Başbakanı İsmet İnönü, Mareşal Fevzi Çakmak, Doğu Cephesi Komutanı Kazım Karabekir Paşa, Çoruh Bölgesi Müfreze Komutanı Deli Halit Paşa, Miralay Şükrü Bey’e ve bu cennet vatanı bizlere miras bırakmak için, kanlarını gözlerini kırpmadan su gibi akıtan, canlarını feda eden tüm şehitlerimize minnettarlığımı belirtirken şehitlerin aziz hatıraları ve eserleri önünde saygıyla eğiliyor, Allahtan rahmet dilerken gazilerimize de şükranlarımı sunarım” dedi.

Başkan Elçin ayrıca 4 Mart 2021 tarihinde Bitlis Tatvan’da helikopter kazasında Korgeneral ’inden Uzman Çavuş’una kadar canlarını veren 11 şehit için Allah’tan rahmet diledi.

43 yıllık esaretin sonunda Artvin

Artvin’in 1877-1878 Osmanlı Rus savaşları sonunda 5 Mart 1878 tarihinde Ayastefanos, Yeşilköy anlaşması ile altın ruble karşılığında savaş tazminatı ödeneği olarak Ruslara bırakıldığını ifade eden Elçin, “Artvin halkı, 43 yıl emperyalist güçlerin esaretinde kalmış, bu 43 yılın 40 yılı Rus esaretinde geçmiştir. Artvinliler 43 yıl esaret altında kalmalarına rağmen, milliyetini, hürriyetini, namusunu, kültürünü ve dinini canı pahasına savunarak korumuş ve bu direncinin karşılığı olarak, 1917 Rus İhtilalinin de getirmiş olduğu ılımlı ilişkiler sonucunda, yılgınlığa düşen Rus Devleti 3 Mart 1918 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu ile imzaladığı sözleşme gereği (Bets Litovsk Barış) referandum yapılmasına mecbur kalmış, 40 yıl Rus esaretinde kalan yiğit yürekli kararlı özgürlük sevdalısı Artvin halkı egemenliğin kimde olduğuna aldırmadan, kendisini kimin idare ettiğine hiç bakmadan, referanduma büyük bir katılım sağlayarak 27. 282 Müslüman, 3. 353 Gayri Müslim, toplamda 30. 635 nüfusun, 19 yaşını doldurmuş erkeklerin oy kullanma hakkı olduğu, toplam 16. 317 seçmenin oy kullandığı, referandumda sadece 3 ret oyu çıkmıştır. Bu büyük bir başarıdır” diyerek yüzde 100’e yakın bir oranla Rus Hakimiyeti yerine egemenliğin Osmanlı İmparatorluğu yani Türklere verilmesini kabul ederek Rusların Artvin’i zorunlu terk etmesinin sağlandığını, Rusların Doğu Cephesinden çekilerek işgalciliğe son verdiğini vurguladı.

Cengaver Ali Rıza Paşa

Artvinlilerin bu özgürlüğünün Osmanlı İmparatorluğu’nun güçsüzlüğü nedeniyle, sadece 3, 5 ay gibi kısa bir zaman dilimi olarak 18 Haziran 1918 tarihine kadar sürdüğünü aktaran Başkan Elçin, “18 Haziran 1918 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu’nun imzaladığı Trabzon Anlaşması’nın ardından, 30 Ekim 1918 tarihinde imzalanan Mondros Mütarekesi neticesinde, İngilizler 19 Aralık 1918 tarihinde Batum’a asker çıkararak, karsı Ermenilere Ardahan ve Artvin’i Gürcülere işgal ettirdiler. Osmanlı İmparatorluğunun 10 Ağustos 1920 tarihinde imzaladığı Sevr Anlaşması’yla doğu illerimizde Ermenistan hükümet kuruyor ve Artvin’de Ermeni esareti altına giriyor. Sevr görüşmeleri sırasında aralarında birçoğumuzun bile bilmediği çok önemli bir isim var. Bu isim Osmanlı ordusunun paşası Vazriyalı Ali Rıza Paşa’dır” dedi ve yiğit yürekli cengaver Ali Rıza Paşa’dan bahsetti.

Ali Rıza Paşa’nın 1854 yılında Artvin’in Vezirköyü’nde doğduğunu, Artvinli Mehmet Medet Bey’in oğlu olduğunu ve Erzurum Askeri Lise ’sinden mezun olduktan sonra İstanbul’da Harp Okulu Eğitimini tamamlayıp, Osmanlı Topçu Subayı olarak birçok görevlerde bulunduğunu ve Osmanlı Paşalığı Rütbesine kadar yükseldiğini söyleyen Demirhan Elçin, “Mondros Mütarekesi’nden sonra Damat Ferit Paşa’ya, top da vardı, tüfek de vardı ne için savaşmadınız, neden korktunuz da sözleşme yapmayı tercih ettiniz diyecek kadar yürekli cesur Osmanlı Subayı olarak tavrını çok net ortaya koymuş Artvinlilik farkını ortaya çıkarmıştır. Osmanlı Devleti meclisi dağıtılmış olduğu için Sevr Antlaşması’nın şartlarının kabulü ya da reddi konusunda karar vermek üzere, Padişah Vahdettin hükümeti, Osmanlı Devlet adamları ve ileri gelenlerinden oluşan bir saltanat şurasının toplanmasına karar vermiş, Birinci toplantıya katılmayan Artvinli Ali Rıza Paşa, ikinci toplantıya katılmış. Yapılan oylamada kabul edenler ayağa kalkmış, gündeme gelmesini ve görüşülmesini dahi abes görmüş olan Ali Rıza Paşa tek olarak ayağa kalkmayarak Sevr Anlaşmasını reddeden, tek Osmanlı Devlet adamı ve Osmanlı Paşasıdır” dedi.

‘Vatan bizimdir, kaçan haindir’

Başkan Elçin konuşmasının devamında 23 Nisan 1920’de Ankara’da kurulmuş olan Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti’nin almış olduğu kararla 15. Kolordu Komutanı Kazım Karabekir Paşa’nın Doğudaki azimli harekatı sayesinde orduların 30 Eylül 1920’de Sarıkamış’ı, 30 Ekim 2020’de Kars’ı kurtararak Gümrü’ye yani Ermenistan’a girdiklerini belirterek, “Böylece 22 Kasım 1920 günü barış görüşmeleri Ermenilerle Gümrü’de başlamış oldu. 3 Aralık 1920 tarihinde yapılan Gümrü Anlaşması ile doğu sınırlarımız Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin siyasi kararlılığıyla güvenlik altına alındı. Gümrü Anlaşması’nın ardından Artvin ve bölgesinde tüm Çoruh Bölgesi müfrezesinin komutanı, bizlerin bu zaferi yaşamasında büyük payı olan Halit Karsıalan yani namı diğer Deli Halit Paşayı tanımamız lazım diye düşünüyorum” dedi ve Halit Karsıalan hakkında bilgi verdi.

İstanbullu Deli lakaplı Halit Paşa’nın Artvin tarihinin efsane paşalarından ve 2’nci Büyük Millet Meclisi’nde Ardahan Milletvekili olarak görev yaptığını, sloganının “Vatan bizimdir, kaçan haindir” olduğunu ve cephede askeriyle beraber göğüs göğse çarpışan yürekli Türk Paşası olduğunu vurgulayan Elçin, “Deli Halit Paşa 1. Dünya Savaşı'nın başlaması üzerine Kafkasya Cephesi'nde görev almış, görevi icabı Osmanlı-Rus savaşı sırasında Ruslara bırakılmış olan, Kars, Sarıkamış ve Ardahan'ı 23 aralık 1915 tarihinde geri alan başarılı Osmanlı Paşasıdır. Mondros Mütakeresi’nden sonra Kazım Karabekir Paşa komutasında bulunan 15. Kolordu emrinde Artvin cephelerinde görev yapmıştır. Halitpaşa komutasında zafer coşkusu ile ilerleyen Türk ordusu, Milis gücü çetesiyle, Sahara Dağlarında, Barevan Yaylalarında, Arsiyan geçitlerinde, Cehennem Deresi’nde, Melo’da ve Çoruh vadisi’nde, düşmanla boğaz boğaza çarpışırken, kadınıyla erkeğiyle, çiçek ninesiyle, çoluğuyla çocuğuyla, topa tüfeğe karşı baltayla, sopayla, harmanındaki dirgeniyle savaşan halkımızla beraber 7 Mart 1921 sabahı Türk Ordusu Artvin’e girerek Artvin ve çevresini zulümden kurtarmışlardır. Deli Halit Paşa 42 yıl gibi çok kısa ömrünü unutulmaz başarılarla doldurmuştur. ” Diyerek TBMM’de 2’nci Dönem Milletvekilliği yapan Deli Halit Paşa’nın 14 Şubat 1925 tarihinde TBMM’de Afyon MV. Ali Çetinkaya ile sözlü münakaşa sırasında silahla vurulup hastaneye kaldırıldığını ve 15 Şubat 1925 tarihinde hastanede vefat ettiğini belirterek “Allah Gani gani rahmet eylesin” dedi.

‘Artvinli olmaktan her zaman onur duydum’

Artvin, yürekli, cesur, adil, hoşgörülü, bilinçli kültürlü insanların yaşadığı ender memleketlerden biri olduğunu hiçbir yerde benzerine rastlanmayacak tarihi Artvin Kalesinin olduğunu aktaran Elçin, “Bütün kaleler, her yerde yerleşim yerlerinin üzerinde olur, ama Artvin kalesi yerleşim yerinin en aşağısındadır, yani kaleyi geçersen Artvin’e gelirsin. Asırlardır bu topraklarda yaşayan milletlerin ve medeniyetlerin, önce halk, önce insan, önce vatandaş anlayışıyla, halkını düşmanın önünde siper etmeyip, öncelikle askeriyle düşmanın önünde siper olup, sivil halkını koruyarak düşmanı püskürtme ilkesini şiar edinenlerin yaşadığı memlekettir benim memleketim Artvin” diyen Elçin konuşmasını, “Artvinli olmaktan her zaman onur duydum, yaşamımın sonuna kadar duymaya da devam edeceğim. Beni dinleme nezaketi gösteren, başta sayın valim, kıymetli milletvekillerim olmak üzere tüm protokol ve çok sevdiğim hemşerilerimin 7 Mart Artvin’in Kurtuluş Bayramının 100. yılını bir kez daha kutlar, her birinize ayrı ayrı en derin saygılar sunarım” sözleriyle sonlandırdı.

Artvin’imizin düşman işgalinden kurtuluşunun 100. Yılı nedeni ile Belediyemiz tarafından gerçekleştirilen kutlama programına Artvin Valisi Yılmaz Doruk, İl Garnizon Komutanı Piyade Albay Şükrü Şenduran, Cumhuriyet Halk Partisi Artvin Milletvekili Uğur Bayraktutan, CHP İzmir Milletvekili Mahir Polat, CHP Yüksek Disiplin Kurulu Sekreteri Sezgin Kaya, Ardahan Belediye Başkanı Faruk Demir, Fındıklı Belediye Başkanı Ercüment Çervatoğlu, Hopa Belediye Başkanı Taner Ekmekçi, Borçka Belediye Başkanı Ercan Orhan, CHP İl Başkanı Ahmet Biber, İYİ Parti İl Başkanı Kemalettin Akgök, Ak Parti İl Başkanı Fatih Tahtalı, MHP İl Başkanı Serdar Kılınç, Sol Parti İl Başkanı Sercan Dede, İl Genel Meclis Başkanı Furkan Çakmak ve STK Temsilcileri katılım gösterdi.

comments powered by Disqus

Hopam.com'un notu: Okuduğunuz haber sitemize 08.03.2021 tarihinde Hayati Akbaş tarafından girilmiştir. Her ne kadar yayın ilkelerimiz doğrultusunda belli bir süzgeçten geçirmiş olsak da haberin yazım kurallarına ve etik teamüllere uygunluğu, içeriğinin doğruluğu ve tarafsızlığı Hopam.com tarafından garanti edilmemektedir. Bununla birlikte, haber metni veya ilgili diğer materyalleri kısmen ya da tamamen kopyalanması, yayımlanması, uyarlanması, çevirisinin yapılması, değiştirilmesi ve başka yayın organlarında paylaşılması söz konusu muhabirin iznine tabidir.