Yurttaş Kazım Ve Köylüleri Bir Kez Daha Kazandı

03/09/2014 07:23

Rize İdare Mahkemesinden Rize’nin İçme Suyuna Hes’e Bu Kez De İptal Çıktı…

Haber: Hayati Akbaş

Rize kent merkezi dahil 9 ilçe ve beldesi ile 26 köyün içme suyunun sağlandığı Andon İçme Suyu Tesisleri bünyesinde yapımı planlanan HES projesi ‘iptal’ edildi.

Rize Belediyesi tarafından hiçbir izin alınmaksızın ihale edilerek; Valilik ‘protokolü’ ile yapılmaya çalışılan hidroelektrik santrali projesi, kamuoyunda Yurttaş Kazım olarak tanınan Kazım Delal (68) ile köylülerinin başvurusu üzerine iptal edildi.

Rize İdare Mahkemesi’nin verdiği iptal kararında, Rize Valiliği ile İl Özel İdaresinin düzenlediği protokolle, devlet kurumlarının resmen ve açıkça yasaları ve hukuku hiçe saydığı ortaya çıkarıldı.

İçme Suyuna HES İhalesi

Rize Belediyesi, önceki dönemde, Rize kent merkezi dahi 9 ilçe ve belde belediyesi ile 26 köyün ve 350 bine yakın bir nüfusun içme suyunun sağlandığı Andon İçme Suyu Tesisleri bünyesinde HES yapmak için başlattığı çalışmalar doğrultusunda ihale yaptı. İhaleyi, aynı zamanda Galatasaray Kulübünün de eski Başkanı olan Mehmet Cansun’un olduğu ileri sürülen Smart HES şirketi 20 yıllığına aldı. Dönemin belediye başkanı, kamuoyunda konuya ilişkin çeşitli açıklamalar yapıp basına bu içerikte açıklamalar gönderdi.

Köylülerden İtiraz ve Protesto

Daha önce yine aynı bölgede başka bir enerji şirketi olan Ambarlık Enerji tarafından yapımı planlanan Ambarlık HES projesine karşı hukuk mücadelesi başlatan ve projeyi iptal ettiren Yurttaş Kazım, (Kazım Delal) ve köylüleri, köylerinde böyle bir çalışma yapılamayacağını ileri sürerek itiraz etti.

Çalışmalar Resmi Değil

Yurttaş Kazım ile köylülerinin Cumhuriyet Savcılığı ile İdare Mahkemesine yaptıkları başvurular, bölgedeki çalışmalarla ilgili ‘resmi hiçbir başvuru, yazışma veya İçme Suyu Tesisleri içerisinde HES yapılacağına dair herhangi resmi bir belge olmadığı, dolayısıyla resmiyette ve hukuken böyle bir çalışma olmadığı’ gerekçesiyle reddedildi. İki yıla yakın bir süre Kazım Delal ve köylüleri bu nedenlerle bu çalışmaya dava açamadı.

Gözaltına Alındılar!

Bir kısım Küçükçayır Köyü sakini ile birlikte proje çalışmasının yapıldığı alanda defalarca protesto eylemi yaparak çalışmaları durduran ve jandarma ile karşı karşıya gelen Yurttaş Kazım ve köylüleri, 3 kez jandarma tarafından gözaltına alındı. Haklarında 3 ayrı dava açılan Kazım Delal, Yusuf Esir ile Nazım Delal, köylüleriyle birlikte bölgedeki tepkilerini sürdürdüler.

Başvurular Yanıtsız Kaldı

Çalışmaların, Rize Belediyesi tarafından, ‘Andon İçme Suyu Tesislerine takviye su alınacağı’ kandırmacasıyla devam ettiğini, yazışmaların bu yönde yapıldığını ancak tesisler bünyesinde HES yapıldığını kanıtlamaya çalışan köylüler, kendi arazilerinde çalışma yaptırmamak için Rize Valiliğine başvurdu ama başvuruları yanıtsız kaldı.

Önce Sürüldü, Sonra İşten Atıldı

Aynı bölgede kendi tapulu arazisi bulunan ve aynı zamanda Rize Belediyesine ait Andon İçme Suyu Tesislerinin işletmecisi Rize Su Yap-İş şirketinde bünyesinde bekçi olarak çalışan Yusuf Esir, çalışmaların hiçbir kamulaştırma ve istimlâk yapılmadan, izin dahi alınmadan sürdürüldüğünü, köylerinde hiçbir koşulda HES yapılmasını istemediklerini ifade ederek, çalışmaların durdurulmasını istedi.

Köylüleriyle birlikte protesto eylemlerine katılan Esir, önce Kalkandere ilçe belediyesine sürüldü, ardından yeri değiştirilerek Rize Belediyesinin Dağ başı Su Tesislerinde görevlendirildi.

Dönemin Rize Belediye Başkanı, kendi çalışanı olan Yusuf Esir’e HES protestolarından vazgeçmesi ve çalışmalara izin vermesi için resmi yazı yazarak, uyarılarda bulundu ve açıkça tehdit etti. Buna karşın HES’lere karşı mücadelesinden vazgeçmeyen Yusuf Esir, daha önce Yurttaş Kazım’ın iptal ettirdiği Ambarlık HES projesinin, ‘Su Kullanım Hakkı Anlaşmasının İptali’ için Danıştay’a dava açarak, iptal davasını kazandı. Bu davanın hemen ardından ise dönemin belediye başkanı tarafından Yusuf Esir’in Rize Belediyesindeki işine son verildi ve mesnetsiz suçlamalarla işten atıldı.

Valilikten İzinli Protokol!

Rize Belediyesinin Smart HES firmasına ihale ettiği, Rize’nin içme suyu bünyesindeki HES projesinin yasalara ve hukuka aykırı olduğunu, belgeleri ve yargı kararlarıyla ortaya koymaya çalışan Yurttaş Kazım ile birlikte protestolarını sürdüren Yusuf Esir ve arkadaşları, bu kez söz konusu proje için Rize Valiliğinin izni ile Rize İl Özel İdaresi ve Rize Belediyesi arasında bir protokol imzalandığını öğrendi.

Protesto eylemi sırasında jandarmanın elindeki belgelerden, protokol bilgisini alan Esir ile Yurttaş Kazım’ın kardeşi Nazım Delal, bu kez arkadaşlarıyla birlikte Rize İdare Mahkemesinde yeni bir dava daha açtı.

Hakaret ve Tehdit Davası

Bu sırada protesto eylemlerine katıldıkları ve HES çalışmalarını engelleyerek, HES çalışanlarını tehdit ettikleri, ilgili ve yetkililere küfürle hakaret ettikleri gerekçesiyle Kazım Delal, Yusuf Esir ile Nazım Delal hakkında 3 ayrı dava açıldı. Açılan davalardan birinde Kazım Delal, hakaret ve tehdit nedeniyle ceza aldı, cezası ertelendi.

Mahkeme Yazı İstedi, HES Ortaya Çıktı!

Rize İdare Mahkemesi, söz konusu protokolün, görünürde içme suyuna takviye amaçlı olduğunu ancak yapılan yazışma ve edinilen bilgi ve belgeler doğrultusunda söz konusu tesis içerisinde bir enerji santrali (HES) yapımının planlandığının görüldüğü gerekçesiyle önce bu protokolün ‘yürütmesinin durdurulmasına’ hükmetti.

Dava sürecinde ilgili kurum ve kuruluşlardan istenen bilgi ve belgeler doğrultusunda, özellikle de RizeSu Yap-İş tarafından yapılan savunmada, ‘Anılan proje kapsamında elektrik üretimi yapılmayacağı, Andon İçme Suyu Arıtma Tesisi içinde bulunan enerji kırıcı bina ve ana isale hattının geçtiği Paşaçukur mevkiinde yer alan enerji kırıcı bina içine türbin konularak lisanssız elektrik üretimi planlandığı’ ortaya çıkarıldı.

Rize İdare Mahkemesinin ‘Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinin 3. Maddesindeki, ‘kıtaiçi su kaynağı’ tanımlaması, ÇED Yönetmeliğinin 4, 6 ve 33. Maddelerindeki vurgular dikkate alınarak, 16. Madde uyarınca ÇED gerekli olduğu, bu durumun Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nca da onaylandığının belirtildiği kararında; ‘Rize İl Özel İdaresince ÇED Raporuyla ilgili sunulan kayıtlı bilgi ve belge bulunmadığı belirtilmiş olduğuna’ da dikkat çekildi.

Hukuka Uyarlık Yok!

Kararda, Rize Valiliğinin izni doğrultusunda Rize İl Genel Meclisi’nin dava konusu 02. 12. 2013 tarih ve 171 Sayılı işleminde ‘hukuka uyarlık’ bulunmadığı, davanın 04. 12. 2013 tarihli protokole ilişkin kısmında da bu işleme dayandırıldığı için hukuka uyarlılık bulunmadığına hükmedildi.

Mahkeme, 14 Ağustos 2014’te yapılan duruşmanın ardından verdiği gerekçeli kararında, açıklanan nedenlerle dava konusu işlemlerin iptaline oy birliği ile karar verdi.

Bıktık Artık!

Mahkemenin verdiği kararı değerlendiren Yurttaş Kazım, artık bu tür kararlara sevinemez olduklarını ifade ederek; “Bıktık artık. Yeter. Çeksinler ellerini vadilerimizden, köylerimizden, sularımızdan. Bıçak kemiği de deliyor, canımız yanıyor. Derelerimizde su yok, verecek bir yudum suyumuz yok! Anlasınlar artık. Bu nasıl kanun nizamdır ki devletin kendi kurumları buna karşı işlem yapıyor? Mahkeme durduruyor, iptal ediyor ama bunlar durmuyor. Bundan sonra bizim de uygulayacağımız yöntem bellidir. Kimse bizi suçlamasın bundan sonra” şeklinde tepkisini dile getirdi.

Ne Öleceğiz, Ne Döneceğiz!

Davacılardan Yusuf Esir ise, HES’lerle mücadeleden hiçbir koşulda vazgeçmeyeceklerini belirterek; “Bu HES nedir, nasıl bir şeydir ki, bizi işimizden aşımızdan, suyumuzdan, toprağımızdan ediyor. Devlet başka yerlerde, savaş hukuku yerine geçecek el koyma kararları alıyor. Köyümüzde, arazilerimiz kimseye sormadan izin alınmadan ortadan kaldırılıyor. Bunlar suyumuzu alıyor, hayatımızı istiyor bizden. Çıkıp da verecek miyiz? Çok bekleyecekler ama böyle bir şey olmayacak. Ne öleceğiz, ne de mücadeleden döneceğiz. Görecekler” şeklinde kararı değerlendirdi.

Aynı zamanda eski imam olan Nazım Delal ise, mahkemenin vermesi gerektiği kararı verdiğini ifade ederek, her zaman bağımsız yargının gücüne ve hukukun üstünlüğüne inandıklarını belirterek, bundan sonra da aynı inançla mücadelelerini sürdüreceklerine vurgu yaptı.

İlginçliklerle Dolu Dava

Derelerin Kardeşliği Platformu Sözcüsü Ömer Şan ise, HES’lere karşı bu güne kadar 130’a yakın dava açıldığını, 110’un üzerindeki HES için açılan bu davalarda 122 ‘yürütmeyi durdurma’ ve ‘iptal’ kararı verildiğine dikkat çekerek; “Diğer davalarda olduğu gibi burada da yargı, devletin resmi kurumlarının açıkça hukuka, yasalara, yönetmeliklere ve uluslararası anlaşmalara aykırı davrandığını ortaya koydu. Bu davanın en ilginç yönü ise yaklaşık 350 bin nüfusun içme suyunun sağlandığı içme suyu tesislerinin içerisinde böyle bir projenin geliştirilmesi. Yani suyu önce bu tesislerden geçirip, enerji üretilecek ve sonrasında arıtma tesislerine verilip, isale hattına aktarılacak. Bu projenin devamında ise Paşaçukur mevkiinde, hiçbir izin veya kullanım hakkı alınmaksızın böyle bir tesis yapılmış ve bitirilmiş. Burada ise su tribünlerden geçirildikten sonra direk isale hattına veriliyor! Ortada böylesine ilginç bir durum var ve daha da ilginci yaklaşık 2 yıldır bu çalışma için herhangi bir yazışma, ÇED Raporu veya başvuru dahi yapılmamış. DEKAP olarak bundan sonra da HES’lere ve benzeri yıkım projelerine karşı yurdun her yanında mücadele eden köylülerimizin yanında olmaya devam edeceğiz” diye konuştu.

Daha Önce Neler Olmuştu?

DEKAP Sözcüsü Ömer Şan, Kazım Delal ve arkadaşlarının Rize’nin Salarha Vadisi üzerindeki HES projelerine karşı verdiği mücadeleyi ise şöyle özetledi:

“Bilindiği gibi Yurttaş Kazım daha önce de aynı bölgede bulunan ve Rize İçme Suyu Tesislerinin vadiye saldığı ‘can suyu’ üzerinde kurulması planlanan Ambarlık Regülatörleri ve HES projesi için 2 ayrı dava açmış, iki davada da ‘iptal’ kararı aldırmıştı.

Delal, Ambarlık HES için Rize İdare Mahkemesinde açtığı ilk davada, Redaş enerji şirketi tarafından yapımı planlana proje için zamanın Çevre ve Orman Bakanlığı’nın verdiği ‘ÇED Gerekli Değildir’ kararını iptal ettirmişti.

Bu dava süreci devam ederken Bakanlık, bu kez firma değişikliğine gidilen aynı proje için, yapımcılığını üstlenen ve İspanyol enerji firması Essentium SL ortaklığındaki Ambarlık enerji firmasının girişimleriyle, ÇED Gerekli kararı vererek; ÇED süreci başlattı.

Firma Değişti, ÇED Onaylandı

Rize İdare Mahkemesi, Ambarlık HES için bakanlığın önceden verdiği ‘ÇED Gerekli Değildir’ kararını ‘iptal’ ederken; aynı zamanda Bakanlık da aynı proje için yeni firma tarafından hazırlanan ÇED Raporunu onayladı.

Bunun üzerine Kazım Delal ve köylüleri bu kez, Bakanlığın verdiği ÇED Olumlu Raporunu iptal ettirmek için Rize İdare Mahkemesine başvurdu. Yapılan Bilirkişi incelemesinin ardından Mahkeme, Salarha ve Güneysu Vadilerini de kapsayan ve üzerinde 12 ayrı HES projesi bulunan Taşlıdere Havzası üzerinde, ‘Havza planlaması yapılmadan’ HES’ler de dahil olmak üzere herhangi bir çalışma yapılamayacağına hükmederek; Ambarlık HES’in ÇED Olumlu Raporunu da iptal etti.

Bu gelişmenin ardından Delal’in komşusu Yusuf Esir ve arkadaşları Danıştay’a başvurarak, Ambarlık HES için DSİ ile yapılan ‘Su Kullanım Hakkı Anlaşmasını’ iptal ettirdi. ”

comments powered by Disqus

Hopam.com'un notu: Okuduğunuz haber sitemize 03.09.2014 tarihinde Hayati Akbaş tarafından girilmiştir. Her ne kadar yayın ilkelerimiz doğrultusunda belli bir süzgeçten geçirmiş olsak da haberin yazım kurallarına ve etik teamüllere uygunluğu, içeriğinin doğruluğu ve tarafsızlığı Hopam.com tarafından garanti edilmemektedir. Bununla birlikte, haber metni veya ilgili diğer materyalleri kısmen ya da tamamen kopyalanması, yayımlanması, uyarlanması, çevirisinin yapılması, değiştirilmesi ve başka yayın organlarında paylaşılması söz konusu muhabirin iznine tabidir.