Bir Laz Kızı Aşela
Hasan Azaklı
Kültür - 01/08/2012


Bir Laz Kızı Aşela







1877-1878 yıllarında Osmanlı ve Rus devletleri arasında (halk arasında 93 harbide denilen) yaşanan bir savaşın, bu savaş öncesi, savaş süreci ve savaş sonrasında bir Laz kızının başından geçenleri anlatan bir romandır Aşela. Bu roman sadece bir Laz kızını anlatmakla kalmamakta, ayrıca bu kitap o dönemdeki tüm Acara çevresi, Batum, Rize, Trabzon, Erzurum, Ardahan, Kars, Artvin ve çevresindeki toplumsal yaşamı, üretim şekilleri ve biçimlerini, Ailelerdeki yaşam biçimlerinin v. b. gibi toplumsal yapıları, yöre kültürünü de detaylı olarak ele almaktadır.

Zuhal Kuyaş tarafından yazılan ve Kaynak yayınları tarafından birinci baskısı Eylül 1985 tarihinde yapılan bu kitap, 93 harbi sürecinde Doğu Karadeniz ve Acara bölgelerini romanlaştırılarak anlatan ilk kitap özelliğini de taşımaktadır. Roman, Batum yakınlarındaki bir kasabada yaşayan Kadembeyzadelerin kızı olan Aşela’nın genç kızlık ve nişanlılık sürecini ele almakta, yazar bu süreci ele alırken o dönemde bölgede yaşayan halkın toplumsal yaşam biçimine de genişçe yer vermektedir. Romanda yöre halkının yaşam içerisinde kültürel ögeler olarak yerini almış pleki (mısır ekmeği pişirilen taş), zipka (o dönemde erkeklerin giydiği pantolon), guri (Laz böreğinin hazırlanmasında yufka içine konulan iç malzeme), troni (iskemle), Lunç (çocukların çubukla oynadığı bir tür oyun), Lezginka (Acaralı gençlerin oynadığı, bir sülünle kartalı anlatan ve iki bin yıllık geçmişi olan bir aşk dansı) gibi motifler de öğrenilmektedir. Roman Bir Laz kızı olan Aşela’nın didinana ile (Babaanne ile), bir düğüne gitmeleri ile başlamakta, bu düğünde Aşela’nın zamanın Ahıska beylerinin oğlu olup, Batum’a yerleşmiş olan Dursun Celal tarafından Aşela’nın beğenilmesi, daha sonra Aşela’nın Dursun Celal’le nişanlanmasını anlatmakta, bu süreçte yaklaşmakta olan 93 harbi ele alınmakta, savaşın başlaması ile savaşın toplumsal yaşama etkileri irdelenmektedir. Savaş sürecinde gerek Rus gerekse Osmanlı ordusunun yapıları ve durumu hakkında bilgi verilmekte, Osmanlı ordusu içerisindeki düzenli ordunun yanı sıra, yörede yaşayan feodal beylerin çevresi ile oluşturdukları yerel milisler hakkında da genişçe bilgi verilmektedir.

Kitap nişanlı bir kızın nişanlısını bulmak için onu cephede aramasına genişçe yer vermekte, bu arayış sürecinde o dönemdeki Rize, Erzurum, Ardahan, Kars, Trabzon ve çevresi detaylı olarak betimlenmektedir. Roman bir savaşın yıkımlarını, hayallerin bitimini de anlatmaktadır. Kısaca Aşela, sadece bir roman olarak değil, 93 harbi sürecini en iyi şekilde betimleyerek anlatan ve yöreyi ve de yörenin toplumsal dokusunu genişçe ele alan bir tarihsel kaynak olarak ele alınıp mutlak suretle okunmalıdır.

Hasan AZAKLI

Emekli İlköğretim Müfettişi

Eğitimci-Yazar

comments powered by Disqus

Hopam.com'un notu: Okuduğunuz köşe yazısı sitemize 01.08.2012 tarihinde Hasan Azaklı tarafından girilmiştir. Metnin yazım kurallarına ve etik teamüllere uygunluğu, içeriğinin doğruluğu ve tarafsızlığı Hopam.com tarafından garanti edilmemektedir. Bununla birlikte, köşe yazısı metni veya ilgili diğer materyalleri kısmen ya da tamamen kopyalanması, yayımlanması, uyarlanması, çevirisinin yapılması, değiştirilmesi ve başka yayın organlarında paylaşılması söz konusu yazarın iznine tabidir.
Hasan Azaklı Arşivi
 » Sarp Sınır Kapısında Tır Kuyruğu Ve...
 » Katılımcı Bir Belediye Nasıl Olma(m...
 » Eğitimde Drama Ve Engelli Çocuklar...
 » Çayda Taban Fiyat Belirlenmesi...
 » Hopa'da Yerel Seçim Sonuçlarının De...
 » Hopa'da Yerel Seçim Sonuçlarının De...
 » Çocuklarda Okuma Ve Yazma Bozukluğu...
 » 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü...
 » Yaklaşan Yerel Seçimler Ve Hopa İçi...
 » Otizm Ve Otistik Çocuklar...
 » Hopa'da Kadınların Yönetimde Yeral(...
 » Çok Hareketli (hiperaktif) Çocuklar...
 » Tarih Boyunca Lazlar...
 » Müzik Ve Müzik Eğitimi Üzerine…...
 » Heyecan, Korku Ve Kaygının Sınavlar...
 » Zihinsel Öğrenme Yetersizliği Olan...
 » Zihinsel Öğrenme Yetersizliği Olan...
 » Zihinsel Öğrenme Yetersizliğinin Ne...
 » Zihinsel Öğrenme Yetersizliği...
 » Okullar Açılırken......
 » Tatil Etkinlikleri...
 » Nitelikli Okullar Meselesi (!)...
 » Eğitim Sistemimizde Sık Sık Değişen...
 » Fındık Fiyatlarına Sendikalardan Te...
 » Anne - Baba Ve Çocuk İlişkisi Üzeri...
 » Aile İçinde Çocuk Eğitimi...
 » Osmanlı Döneminde Hopa'lı Bürokratl...
 » Müzik Tarihine Genel Bir Bakış (*)...
 » Spor Ve Sporcu Eğitimi...
 » Psikolojik Danışma Ve Rehberlik Tek...
 » Tatil Etkinlikleri...
 » Tarih Öğretimi Üzerine Düşünceler...
 » 50 Yıl Önce Hopa'da Sosyal, Ekonomi...
 » Ramazanda Verilen İftar Yemekleri Ü...
 » Tatile Girerken...
 » Hopa'da Şehir İçi Trafik Sorunu Üz...
 » Çay-kur'un Varlık Fonuna Devri...
 » Çayda Taban Fiyat Belirlenmesi...
 » Açü Rektörlüğünün Bir Garip Uygulam...
 » Özel Eğitim Dosyası (19)...
 » Özel Eğitim Dosyası (18)...
 » Özel Eğitim Dosyası (17)...
 » Özel Eğitim Dosyası (16)...
 » Özel Eğitim Dosyası (15)...
 » Özel Eğitim Dosyası (14)...
 » Özel Eğitim Dosyası (13)...
 » Özel Eğitim Dosyası (12)...
 » Özel Eğitim Dosyası (10)...
 » Özel Eğitim Dosyası (11)...
 » Özel Eğitim Dosyası (9)...
 » Özel Eğitim Dosyası (8)...
 » Özel Eğitim Dosyası (7)...
 » Özel Eğitim Dosyası (6)...
 » Özel Eğitim Dosyası (5)...
 » Özel Eğitim Dosyası (4)...
 » Özel Eğitim Dosyası (3)...
 » Özel Eğitim Dosyası (2)...
 » Özel Eğitim Dosyası (1)...
 » Tarihi Doğru Anlamak...
 » Kadın Ve Dayak...
 » Bilimsel Yayınlar Ve Üniversiteleri...
 » Zekanın Sosyal Dağılımı...
 » Dayak Eğitmez, Acıtır...
 » Öğrenci Karneleri Ve Anne - Baba Tu...
 » Okulda Başarısızlık Nedenleri - (2)...
 » Okulda Başarısızlık Nedenleri - (1)...
 » Avrupa Birliği Eğitim Programları V...
 » Sınavlar Ve Ezberci Eğitim...
 » Başlıca Eğitim Yaklaşımları - (4)...
 » Başlıca Eğitim Yaklaşımları - (3)...
 » Başlıca Eğitim Yaklaşımları - (2)...
 » Başlıca Eğitim Yaklaşımları - (1)...
 » Mesleki Eğitimin Yeri Ve Önemi...
 » Çocuklarda Gelişim Basamakları - (6...
 » Çocuklarda Gelişim Basamakları - (5...
 » Çocuklarda Gelişim Basamakları - (4...
 » Çocuklarda Gelişim Basamakları - (3...
 » Çocuklarda Gelişim Basamakları - (2...
 » Çocuklarda Gelişim Basamakları - (1...
 » Türkiye’de Öğretmen Yetiştirmenin T...
 » Türkiye’de Öğretmen Yetiştirmenin T...
 » Uluslararası İlişkiler Ve Ülkemizin...
 » Hopa'da Balıkçılık Ve Sorunlar...
 » Hopa'da Kültür Merkezi İstiyoruz...
 » Hopa'da Neler Oluyor?...
 » Tarih Öğretimi Üzerine Düşünceler...
 » Nazım Hikmet Ve Hopa Hapishanesi...
 » Geçmişten Günümüze Hopa’da Spor...
 » Lazlar Ve Altınpost Efsanesi...
 » Kurtuluş Savaşında Lazlar...
 » Tarihi Doğru Anlamak...
 » Antik Çağda Lazlar...
 » Kazım'ı Anarken...
 » Yerel Yerleşke İsimleri Üzerine Eti...
 » Çayda Randevulu Sistem...
 » Çay İşçilerinin Grevi...
 » Sarp Kapısı’nın Açılmasının İnsanla...
 » Hopa'nın Müzik Bahçesinin Kır Çiçe...
 » Böyle Olur Bucağın Direkleri...
 » Doğu Karadenizde İlk Köylü Eylemi...